Ο θόρυβος έχει συσχετισθεί με διαταραχές της λειτουργίας του νευρικού συστήματος ,συμπεριλαμβανομένης της αίσθησης της ακοής – βαρηκοΐα, από αρχαιοτάτων χρόνων. Δεν είναι ίσως τυχαίο, ούτε αστική ιδιαιτερότητα, το γεγονός ότι οι Συβαρίτες στην Ελλάδα του 600 π.Χ είχαν απαγορεύσει τις μεταλλουργικές εργασίες ακόμη και τη σφυριλάτηση, μέσα στα όρια της πόλης.
Εντούτοις, η πρώτη συγκεκριμένη και ιστορικά καταχωρημένη συσχέτιση του θορύβου με την βαρηκοΐα, έγινε τον πρώτο αιώνα μ.Χ από τον Πλίνιο τον πρεσβύτερο στην Φυσική του Ιστορία. Εκεί αναφέρει ότι πολλοί Αιγύπτιοι που ζούσαν κοντά στους καταρράκτες του Νείλου ήταν εντυπωσιακά κουφοί . Σήμερα πολλοί λίγοι άνθρωποι ζουν κοντά σε καταρράκτες, αλλά εκατομμύρια άλλοι κατακλύζονται καθημερινά από δυνατούς και ενοχλητικούς θορύβους που έχουν ταυτισθεί με τον συγκεκριμένο τρόπο ζωής. Χρειάσθηκε να περάσουν αρκετοί αιώνες μέχρι η σύγχρονη πολιτεία να ενδιαφερθεί για τους ίδιους τους μεταλλουργούς, εκτός από το να τους εξοστρακίσει από τα όρια της πόλης, όπως έκαναν οι Συβαρίτες.
Είναι πλέον γνωστό ότι οι διαταραχές της ακοής, γνωστές ως βαρηκοΐα, εξαρτώνται από την ένταση του θορύβου , το είδος της έκθεσης (οξεία ή χρόνια έκθεση) και από τη διάρκεια έκθεσης στο θόρυβο αυτό. Ήχοι έντασης πάνω από 80-90 dB για 6 τουλάχιστον ώρες την ημέρα θεωρούνται επιβλαβείς για την ακουστική λειτουργία. Πολλά επαγγέλματα υπερβαίνουν αυτά τα όρια και μάλιστα πολλοί νέοι τα υπερβαίνουν εθελοντικά, στα κέντρα διασκέδασης ή κατά τη χρήση των φορητών συσκευών αναπαραγωγής μουσικής mp3.
Σήμερα υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες της ΕΟΚ(86/166 και 86/188) που αναφέρονται στον εργασιακό θόρυβο, την ελάττωση της ακοής που προκαλεί και τα προφυλακτικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται. Παρά τις προφανείς οικονομικές επιπτώσεις, αρκετές βιομηχανίες προοδευτικά έλαβαν μέτρα προστασίας των εργαζομένων από τον εργοστασιακό θόρυβο και παρείχαν τουλάχιστον ωτοασπίδες και ειδικές κάψες.
Η βλαπτική επίδραση του θορύβου στον άνθρωπου είναι πολύπλευρη και εξαρτάται από τους χαρακτήρες του θορύβου (συχνότητα, ένταση, διάρκεια) αλλά και από το ίδιο το άτομο (φυσική κατάσταση, χαρακτήρες, ιδιοσυγκρασία). Έχουν αποδοθεί στο θόρυβο και παθολογικές διαταραχές, όπως αύξηση της αρτηριακής πίεσης, αγγειακά νοσήματα, γαστρεντερικές διαταραχές , ακόμα και βιοχημικές μεταβολές με αύξηση της χοληστερίνης και της κορτιζόνης.
Γι’ αυτό κρίνεται απαραίτητος ο έλεγχος του εργαζόμενου από ωτορινολαρυγγολόγο και η παρακολούθηση των επιδράσεων του θορύβου στην ακοή. Ειδικότερα, η βλαπτική επίδραση του θορύβου στην ακοή έχει το έξης χαρακτηριστικό. Στην αρχή προσβάλλει τις συχνότητες γύρω από τις 4000 HZ με αποτέλεσμα ο ασθενής συνήθως να μην επηρεάζεται στις καθημερινές δραστηριότητες του και να εξακολουθεί να υφίσταται, εθελοντικά ή μη τη συνέχιση του θορύβου. Προοδευτικά όμως καταλαμβάνονται και οι άλλες συχνότητες, εκτός από τις υψηλές, με αποτέλεσμα να υπάρχει αργότερα πρόβλημα και στην αντίληψη της ομιλίας. Πρόκειται λοιπόν για μια αργή και ύπουλη διαδικασία που καταλήγει σε σημαντικές διαταραχές της ακουστικής λειτουργίας, διαταραχές μάλιστα που μετά από ένα χρονικό διάστημα δυνητικής αναστρεψιμότητας ή τουλάχιστον βελτίωσης αν σταματήσει ο θόρυβος, καθίστανται τελικά μόνιμες.
Δρ. Θωμάς Χαλάστρας
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος