Πρόκειται για παθήσεις του λάρυγγα που χαρακτηρίζονται από βράγχος φωνής και σε κάποιες περιπτώσεις από βήχα, δυσκολία στην κατάποση, αιμόπτυση. Είναι σχετικά σπάνιες. Ο καρκίνος του λάρυγγα αποτελεί το 3,5% του συνόλου των κακοηθειών.
Η πρώιμη διάγνωση είναι βασική γι’ αυτό οποιαδήποτε αλλαγή στην χροιά της φωνής πάνω από 3 εβδομάδες απαιτεί εξέταση στο λάρυγγα.
Μετά την λήψη ιστορικού απαιτείται ενδοσκόπηση του λάρυγγα και καταγραφή της εικόνας για σύγκριση μετά την θεραπεία. Η αντιμετώπιση είναι χειρουργική με χειρουργικό μικροσκόπιο και ειδικά εργαλεία μικροχειρουργικής, ή με τη χρήση laser(CO2). Συχνά ακολουθούν ειδικά θεραπευτικά σχήματα. Η επιτυχία εξαρτάται από το μέγεθος και τη θέση του όγκου και από το πόσο έχει διεισδύσει σε άλλες δομές.
Παρακάτω παραθέτουμε τις ερωτήσεις που συναντάμε συχνότερα και τις απαντήσεις τους:
Τι μορφή έχει ο καρκίνος του λάρυγγα;
Ο καρκίνος του λάρυγγα είναι πλακώδες κυτταρικό καρκίνωμα διότι εντοπίζεται στο επιθήλιο του λάρυγγα το οποίο στην πλειοψηφία του σχηματίζεται από πλακώδη κύτταρα. Ο καρκίνος μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιοδήποτε σημείο του λάρυγγα, αλλά ο ρυθμός θεραπείας του καρκίνου επηρεάζεται από τη θέση του. Για λόγους αξιολόγησης του καρκίνου, ο λάρυγγας χωρίζεται σε τρεις ανατομικές περιοχές, τη γλωττίδα (γνήσιες φωνητικές χορδές, πρόσθιους και οπίσθιους συνδέσμους), την επιγλωττίδα (επιγλωττιδικές, αρυταινοειδείς και αρυεπιγλωτιδικές διπλώσεις) και την υπογλωττίδα.
Οι περισσότεροι καρκίνοι εμφανίζονται στη γλωττίδα. Οι επιγλωττιδικοί καρκίνοι είναι λιγότερο συχνοί και οι υπογλωττιδικοί σπάνιοι.
Ο καρκίνος του λάρυγγα μπορεί να εξαπλωθεί απευθείας σε γειτονικούς ιστούς, με μετάσταση σε γειτονικούς λεμφαδένες και μέσω της κυκλοφορίας του αίματος σε μακρινούς ιστούς. Οι μεταστάσεις στον πνεύμονα είναι οι πιο κοινές.
Τι προκαλεί την εμφάνιση καρκίνου του λάρυγγα?
Ο καρκίνος εμφανίζεται αρχικά στα κύτταρα. Τα κύτταρα αναπτύσσονται και στη συνέχεια διαιρούνται με σκοπό να σχηματίσουν καινούργια. Τα κύτταρα μεγαλώνουν ,υφίστανται φθορές, στη συνέχεια πεθαίνουν και αντικαθίστανται από νέα κύτταρα.
Μερικές φορές η διαδικασία αυτή λανθάνει. Ο οργανισμός αρχίζει να παράγει περισσότερα κύτταρα από εκείνα που πραγματικά χρειάζεται, τα ηλικιωμένα ή κατεστραμμένα κύτταρα δεν πεθαίνουν με αποτέλεσμα να σχηματίζεται μάζα κυττάρων, η οποία δίνει τον όγκο..
Ένας κακοήθης όγκος προέρχεται από την ένωση καρκινικών κυττάρων τα οποία συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται. Καθώς μεγαλώνουν εισχωρούν σε γειτονικούς ιστούς και όργανα προκαλώντας ζημιά. Οι κακοήθεις όγκοι μπορεί να εξαπλωθούν και σε άλλα μέρη του σώματος. Αυτό συμβαίνει όταν κάποια κύτταρα χωρίζουν από τον πρώτο (αρχικό) όγκο και μεταφέρονται μέσω της κυκλοφορίας του αίματος ή του λεμφικού δικτύου σε άλλα μέρη του σώματος. Αυτές οι μικρές ομάδες κυττάρων πολλαπλασιάζονται για να σχηματίσουν δευτερογενείς όγκους (μεταστάσεις) σε ένα ή περισσότερα μέρη του σώματος. Αυτοί οι δευτερογενείς όγκοι στη συνέχεια μεγαλώνουν, εισβάλλουν και καταστρέφουν γειτονικούς ιστούς και εξαπλώνονται ξανά.
Μερικοί καρκίνοι είναι περισσότερο σοβαροί από κάποιους άλλους, κάποιοι είναι ευκολότερα θεραπεύσιμοι και κάποιοι έχουν καλύτερη εμφάνιση (πρόγνωση) από άλλους. Επομένως, ο καρκίνος δεν είναι απλά μια κατάσταση. Σε κάθε περίπτωσή είναι σημαντικό να ξέρεις το είδος του καρκίνου που έχει αναπτυχθεί, το μέγεθός του και αν έχει εξαπλωθεί. Αυτό θα μας επιτρέψει να πάρουμε αξιόπιστες πληροφορίες για την πρόγνωση και την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας.
Ποια είναι τα αίτια του καρκίνου του λάρυγγα?
Αν και τα ακριβή αίτια δεν είναι γνωστά, κύριοι παράγοντες κινδύνου, που αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του λάρυγγα θεωρούνται:
Η ηλικία: Όπως και στους περισσότερους καρκίνους, ο καρκίνος του λάρυγγα εμφανίζεται συνήθως σε ασθενείς προχωρημένης ηλικίας. Είναι λίγες οι περιπτώσεις ατόμων που εμφανίζουν λαρυγγικό καρκίνο σε ηλικία κάτω των 40 ετών.
Το κάπνισμα και το αλκοόλ: Το κάπνισμα και η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ είναι οι σημαντικότερες αιτίες εμφάνισης καρκίνου στο λάρυγγα, στο δυτικό κόσμο. Αν καπνίζετε ή πίνετε τακτικά η περίπτωση να νοσήσετε από καρκίνο του λάρυγγα είναι μεγαλύτερη. Το αλκοόλ και ο καπνός περιέχουν χημικά που αυξάνουν τον κίνδυνο του καρκίνου. Το αλκοόλ περνά από την κορυφή του λάρυγγα (επιγλωττίδα) κατά την κατάποση και ο καπνός περνά από το λάρυγγα στους πνεύμονες. Η κατάχρηση αλκοόλ και καπνού έχει συνδεθεί με καρκίνο πάνω από τις φωνητικές χορδές (στην υπεργλωτιδική περιοχή του λάρυγγα) και στην περιοχή γύρω από τις φωνητικές χορδές (γλωτιδα). Τα άτομα που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ διατρέχουν 3φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του λάρυγγα από αυτούς που δεν πίνουν. Ο κίνδυνος του λαρυγγικού καρκίνου σχετίζεται τόσο από τον αριθμό των τσιγάρων ανά ημέρα, όσο και από το διάστημα που καπνίζει κάποιος. Έρευνα δείχνει ότι άτομα που καπνίζουν περισσότερα από 25 τσιγάρα την ημέρα ή καπνίζουν για περισσότερο από 40 χρόνια, διατρέχουν 40 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του λάρυγγα από αυτούς που δεν καπνίζουν. Ο συνδυασμός αλκοόλ και καπνού αποτελεί ακόμη μεγαλύτερη απειλή. Μια άλλη έρευνα εκτιμά ότι 8 στους 10 λαρυγγικούς καρκίνους(80%) θα μπορούσε να αποφευχθεί αν οι άνθρωποι αυτοί ακολουθούσαν ένα πιο υγιή τρόπο ζωής.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Στην γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, το γαστρικό οξύ επιστρέφει μέσω του οισοφάγου στο λάρυγγα προκαλώντας έναν οξύ πόνο. Αν και δεν έχει αποδεδειχθεί ακόμη, έρευνες έχουν δείξει ότι η ύπαρξη γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να δημιουργήσει καρκίνο λάρυγγα.
Η Διατροφή: Τα άτομα που πίνουν πολύ συνήθως έχουν και κακές διατροφικές συνήθειες. Αυτός είναι και ένας λόγος γιατί το αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο του καρκίνου. Μια ελλιπής διατροφή από βιταμίνες και μέταλλα μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του λάρυγγα. Διατροφή πλούσια σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο και αυτό γιατί οι τροφές αυτές περιέχουν μεγάλες ποσότητες αντιοξιδοτικών και βιταμινών A, C και E. Οι βιταμίνες και τα άλλα στοιχεία που βρίσκονται σε φρέσκα τρόφιμα βοηθούν στην επούλωση των φθορών του λάρυγγα που οδηγούν σε καρκίνο.
Ιστορικό: Άνθρωποι που έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού, οι οποίοι έχουν διαγνωσθεί με καρκίνο στο κεφάλι ή στο λαιμό έχουν 2φορές περισσότερο την πιθανότητα να νοσήσουν από κάποιον που δεν έχει ιστορικό στην οικογένεια. Πρώτου βαθμού συγγενείς είναι ο γονιός, ο αδερφός, η αδερφή ή το παιδί.
Το γένος: Περισσότερο άνδρες νοσούν από καρκίνο του λάρυγγα, από ότι γυναίκες.
Αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα: Άνθρωποι με χαμηλό ανοσοποιητικό (εξαιτίας ασθενειών όπως aids ή φαρμακευτική αγωγή που μειώνει την ανοσία στους ιούς) είναι περισσότερο ευπαθή σε καρκίνο του λάρυγγα.
Ο Ιός Human papillomavirus (HPV): Υπάρχουν πολλοί τύποι HPV. Η προσβολή του ανωτέρου αναπνευστικού από τον ιό του ανθρώπινου θηλώματος (HPV) έχει συνδεθεί με κακοήθεια. Η νόσος εμφανίζεται σε ενήλικες με κυρίαρχο τρόπο μετάδοσης, τη σεξουαλική επαφή. Εμφανίζεται επίσης και σε πολύ μικρές ηλικίες, στις οποίες ο κυριότερος τρόπος μετάδοσης είναι μέσω της διόδου από τη γεννητική οδό μητέρας- φορέα του HPV.
Έκθεση σε τοξικές ουσίες: Στους παράγοντες κινδύνου είναι η έκθεση σε σκόνη ξύλου, σε αμίαντο ή σε άλλες χημικές ουσίες που μπορεί να αυξήσουν τις πιθανότητες κακοήθειας.
Κατάχρηση της φωνής: Τα άτομα που χρησιμοποιούν πολύ τη φωνή τους, όπως οι τραγουδιστές και εκπαιδευτικοί, εμφανίζουν πολύποδες, οι οποίοι αν δεν αφαιρεθούν μπορεί να εξελιχθούν σε κακοήθη μορφώματα.
Ποιά είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του λάρυγγα;
Τα συμπτώματα του καρκίνου του λάρυγγα εξαρτώνται από το μέγεθος και τη θέση που εντοπίζεται ο καρκίνος. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
1. Η βραχνάδα ή οποιαδήποτε άλλη αλλαγή στη φωνή.
2. Το πρήξιμο ή εμφάνιση εξογκώματος στο λαιμό.
3. Ο πονόλαιμος ή το αίσθημα ότι κάτι έχει κολλήσει στο λαιμό.
4. Επίμονος και εξακολουθητικός βήχας.
5. Κακή αναπνοή.
6. Πόνος στο αυτί.
Πως γίνεται η πρόληψη του καρκίνου του λάρυγγα;
Δεν υπάρχει τρόπος που αποδεδειγμένα μπορείς να αποτρέψεις την εμφάνιση του καρκίνου. Μπορείτε όμως να μειώσετε τις πιθανότητες κινδύνου, αν:
Α) Σταματήσετε το κάπνισμα ή μην το αρχίσετε ποτέ. Αν καπνίζετε, σταματήστε. Αν όχι, μην το αρχίσετε ποτέ. Η διακοπή του καπνίσματος είναι δύσκολη υπόθεση και ίσως χρειαστεί να πάρετε κάποια βοήθεια. Μαζί με το γιατρό σας μπορείτε να συζητήσετε τα οφέλη και τους κινδύνους που εγκυμονούν πολλές αντικαπνιστικές μέθοδοι διακοπής του καπνίσματος, όπως τα φάρμακα, τα αντικατάστατα της νικοτίνης και το ρόλο της συμβουλευτικής.
Β) Πιείτε με μέτρο. Για τις γυναίκες αυτό σημαίνει ένα ποτό την ημέρα. Για τους άνδρες όχι περισσότερα από δύο.
Γ) Επιλέξτε μια πιο υγιεινή διατροφή γεμάτη από φρούτα και λαχανικά. Οι βιταμίνες και τα αντιοξειδιοτικά σε φρούτα και λαχανικά μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο του καρκίνου. Τρώτε μια ποικιλία πολλών φρούτων και λαχανικών.
Δ) Προστάτευσε τον εαυτό σου από τον ιό HPV. Κάποιοι καρκίνοι του λάρυγγα θεωρείται ότι προκλήθηκαν από τη σεξουαλική μετάδοση του ιού HPV. Μπορείς να μειώσεις τον κίνδυνο μόλυνσης από τον ιό HPV περιορίζοντας τον αριθμό των σεξουαλικών συντρόφων και χρησιμοποιώντας προφυλακτικό σε κάθε επαφή. Επίσης υπάρχει και το εμβόλιο του HPV, το οποίο είναι διαθέσιμο σε αγόρια, κορίτσια, σε νεαρές γυναίκες και άνδρες.
Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του λάρυγγα;
Εάν υπάρχει υποψία καρκίνου, λαμβάνουμε ιστορικό του ασθενούς καθώς και πληροφορίες για τον αν καπνίζει ή πίνει. Μετά την κλινική εξέταση ίσως ακολουθήσουν οι παρακάτω εξετάσεις:
Λαρυγγοσκόπηση: Η λεπτομερής εξέταση του λάρυγγα είναι απαραίτητη γιατί συμβάλλει σημαντικά στη διάγνωση του καρκίνου στο λάρυγγα, στο στόμα, τη γλώσσα και το λαιμό. Με τη χρήση λοιπόν ενός εύκαμπτου ενδοσκοπίου, στο κέντρο μας, λαμβάνουμε σημαντικές πληροφορίες καθώς και καταγράφουμε εικόνες από το λάρυγγα.
Αξονική τομογραφία (CT): Είναι μια τεχνική σάρωσης που χρησιμοποιεί ακτίνες Χ και μας δίνει εξαιρετικά ευκρινείς εικόνες, επιτρέποντας μας κατά την αξιολόγηση να εντοπίσουμε τυχόν ανωμαλίες.
Μαγνητική τομογραφία(MRI): Η μαγνητική μπορεί να προσφέρει σημαντικές απεικονιστικές λεπτομέρειες που επιτρέπουν μεγάλη ακρίβεια.
Ακτινογραφία θώρακος: Με την ακτινογραφία θώρακος ελέγχουμε πιθανή μετάσταση στους πνεύμονες.
PET SCAN: Με το PET SCAN μπορούμε να γνωρίζουμε τις ακριβείς διαστάσεις του καρκίνου καθώς και αν και σε ποιες περιοχές έχει κάνει μεταστάσεις.
ΒΙΟΨΙΑ-ΜΙΚΡΟΛΑΡΥΓΓΟΣΚΟΠΗΣΗ: Πρόκειται για την επέμβαση που πραγματοποιούμε προκειμένου να διαπιστώσουμε την ύπαρξη του καρκίνου. Γίνεται με γενική αναισθησία και τη βοήθεια χειρουργικού μικροσκοπίου και Laser. Απαιτεί εμπειρία ώστε να αφαιρεθεί το σωστό τεμάχιο ιστού. Το δείγμα αυτό ελέγχεται στο μικροσκόπιο για να γίνει η ακριβής διάγνωση και να δοθεί η σωστή θεραπεία.
Ποια είναι η θεραπεία του καρκίνου του λάρυγγα;
Όπως οι περισσότεροι καρκίνοι έτσι και ο καρκίνος του λάρυγγα αντιμετωπίζεται είτε με χειρουργική επέμβαση, είτε με ακτινοθεραπεία, ή με το συνδυασμό αυτών. Σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούμε και την χημειοθεραπεία. Η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από το στάδιο του καρκίνου και τη θέση που βρίσκεται.
Ακτινοθεραπεία: Αν ο καρκίνος του λάρυγγα βρίσκεται σε αρχικό στάδιο μπορεί να θεραπευτεί μόνο με ακτινοθεραπεία. Η μέθοδος της ακτινοθεραπείας προτιμάται διότι δεν επηρεάζει την ποιότητα της φωνής και οι παρενέργειες της είναι προσωρινές. Οι παρενέργειες μπορεί να είναι η ερυθρότητα και η ξηρότητα του δέρματος, η ξηροστομία , η δυσκαταποσία, το άλγος, οι αλλαγές στην φωνή και αλλοιώσεις ή απώλεια της γεύσης και της όσφρησης.
Το χειρουργείο: Χειρουργικά αντιμετωπίζουμε το καρκίνο του λάρυγγα στο σύνολο σχεδόν των περιπτώσεων. Απαιτείται μεγάλη εμπειρία ώστε να αφαιρεθεί το προσβεβλημένο τμήμα του λάρυγγα μαζί με ένα μικρό τμήμα περιφερικά υγιούς ιστού. Το μέγεθος της επεμβάσεως εξαρτάται από το αν και πόσο έχει επεκταθεί ο καρκίνος. Σε κάποιες περιπτώσεις αφαιρούμε τμήμα του λάρυγγα, μπορεί όμως να απαιτηθεί και αφαίρεση του λάρυγγα στο σύνολό του. Πάντα έλεγχουμε και τους λεμφαδένες του λαιμού (τραχήλου) και αν είναι αναγκαίο εκτελούμε και λεμφαδενικό καθαρισμό.
Χημειοθεραπεία: Η Χημειοθεραπεία χρησιμοποιείται όταν ο καρκίνος είναι διάχυτος, όταν δηλαδή εμφανίζεται σε δύο ή περισσότερες εστίες. Επίσης χρησιμοποιείται για να ευαισθητοποιήσει την περιοχή για εφαρμογή ακτινοθεραπείας σε περιπτώσεις προχωρημένων καρκίνων. Με τη χημειοθεραπεία σταματάμε την αναπαραγωγή κυττάρων. Τα φάρμακα αυτά δεν προκαλούν βλάβες μόνο στα καρκινικά κύτταρα αλλά και στα υγιή, φυσιολογικά. Οι παρενέργειες μπορεί να είναι η ναυτία και ο εμετός, η απώλεια μαλλιών, η κόπωση, η διάρροια, οι στοματίτιδες, η απώλεια ακοής και ο αυξημένος κίνδυνος λοιμώξεων.