Είναι συχνή η αλλεργική νόσος στα παιδιά και πώς εκδηλώνεται;
Η αλλεργία είναι η συχνότερη χρόνια νόσος στα παιδιά και εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπους, όπως: ατοπική δερματίτιδα ή έκζεμα, άσθμα, αλλεργική ρινίτιδα, τροφική αλλεργία.
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι η συχνότερη εκδήλωση. Μάλιστα, ο αριθμός των παιδιών που πάσχουν από αλλεργική ρινίτιδα, έχει αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία και ειδικά στα αστικά κέντρα. Πριν την εφηβεία, προσβάλλονται συχνότερα τα αγόρια σε διπλάσια συχνότητα από τα κορίτσια, ενώ μετά την εφηβεία η συχνότητα είναι ελαφρώς αυξημένη στα κορίτσια.
Πότε εκδηλώνεται η αλλεργική ρινίτιδα στα παδιά; Είναι κληρονομική;
Στους περισσότερους ανθρώπους, οι αλλεργίες πρωτοεμφανίζονται στη βρεφική ή παιδική ηλικία. Πιο επιρρεπή στην εμφάνιση αλλεργιών είναι τα παιδιά με θετικό οικογενειακό ιστορικό. Κληρονομούν λοιπόν, την “αλλεργική προδιάθεση” από τους γονείς τους, αλλά μόνο μερικά θα εκδηλώσουν και την αλλεργική νόσο και αυτό εξαρτάται από την επαναλαμβανόμενη έκθεσή τους στα υπεύθυνα αλλεργιογόνα. Στη βρεφική ηλικία, η πρώτη έκθεση γίνεται διαμέσου της τροφής. Το βρέφος μπορεί να εμφανίσει έκζεμα, ρινική καταρροή ή συμφόρηση, συριγμό, αντιδρώντας σε ένα ή περισσότερα αλλεργιογόνα (η πρωτεΐνη του γάλατος, είναι το συχνότερο). Στη νηπιακή ηλικία, η έκθεση σε οικιακά αλλεργιογόνα, όπως ακάρεα σκόνης, τρίχωμα ζώων, σπόροι μούχλας, μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Ενώ τα περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα, όπως οι γύρεις σχετίζονται με εποχικές αλλεργίες.
Ποια είναι τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας;
Χαρακτηρίζεται από ρινική καταρροή, κνησμό, φταρνίσματα και ρινική συμφόρηση (μπούκωμα). Η ρινική συμφόρηση επιδεινώνεται από τη σταδιακή αύξηση του μεγέθους των αμυγδαλών και των αδενοειδών εκβλαστήσεων, που παρατηρείται στην παιδική ηλικία και μπορεί να γίνει τόσο έντονη, ώστε το παιδί να αναπνέει μόνο από το στόμα. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, εμφανίζει ροχαλητό ή και άπνοια. Η διαταραχή του ύπνου σχετίζεται ακόμη με ενούρηση, συχνές αφυπνίσεις και αϋπνία, υπνηλία και ευερεθιστότητα την ημέρα, μειωμένη σχολική επίδοση, διάσπαση της προσοχής. Τέλος, αν δεν θεραπευτεί εγκαίρως η ρινική συμφόρηση, επιφέρει μόνιμες αλλαγές στο σχηματισμό των δοντιών, της άνω γνάθου και του προσώπου, γνωστές και ως “αδενοειδές προσωπείο”.
Το παιδί με αλλεργική ρινίτιδα, μπορεί να εμφανίζει επίσης συμπτώματα από τα μάτια (ερεθισμό, κνησμό, δακρύρροια), καθώς και χρόνιες ωτικές λοιμώξεις.
Τα παραπάνω συμπτώματα εκλύονται από την έκθεση του παιδιού στο υπεύθυνο αλλεργιογόνο, ενώ επιδεινώνονται όταν υπάρχει ταυτόχρονη έκθεση στον καπνό του τσιγάρου.
Πότε πρέπει να επισκεφθεί γιατρό το παιδί με συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας;
Αν τα συμπτώματα του παιδιού, που θυμίζουν κρυολόγημα, δηλαδή η ρινική καταρροή και τα φταρνίσματα, διαρκούν περισσότερο από 2 εβδομάδες, τότε θα πρέπει να επισκεφθείτε ειδικό ωτορινολαρυγολόγο που να ασχολείται με παίδο-ωτορινολαρυγγολογία και αλλεργική ρινίτιδα.
Πώς διερευνούμε την αλλεργική ρινίτιδα;
Στο Κέντρο μας, λαμβάνουμε αρχικά λεπτομερές ιστορικό για την υγεία του παιδιού, την έναρξη και εξέλιξη των συμπτωμάτων του, το οικιακό και εξωτερικό περιβάλλον και την πιθανή έκθεση σε αλλεργιογόνα. Επίσης, ενημερωνόμαστε για το οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών. Από όλες τις πληροφορίες που συγκεντρώνουμε, αναζητούμε την πιθανή αιτία που βρίσκεται πίσω από την αλλεργική ρινίτιδα του μικρού ασθενούς.
Ακολουθεί λεπτομερής κλινική εξέταση ρινός, στοματοφάρυγγα, ώτων, προσώπου και δέρματος. Επίσης, πραγματοποιείται ενδοσκόπηση ρινός με ανώδυνο τρόπο, μέσω ενός εύκαμπτου ενδοσκοπίου. Με την εξέταση αυτή, έχουμε άμεση εικόνα του ρινικού βλεννογόνου.
Στη συνέχεια, πραγματοποιούμε ειδικά αλλεργικά τεστ, προκειμένου να ταυτοποιήσουμε το υπεύθυνο αλλεργιογόνο. Πρόκειται για αιματολογικές εξετάσεις και δερματικές δοκιμασίες. Η λήψη αίματος γίνεται για τη διενέργεια RAST τεστ, που μετρούν ποσοτικά στο αίμα την κυκλοφορία ειδικών αντισωμάτων (IgE) προς διάφορα τροφικά ή περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα. Τα αποτελέσματα της εξέτασης είναι διαθέσιμα μετά από λίγες ημέρες, ενώ δεν επηρεάζονται από τη λήψη φαρμάκων, όπως αντιισταμινικών. Οι δερματικές δοκιμασίες νυγμού (skin prick test) γίνονται με την είσοδο εκχυλίσματος αλλεργιογόνου ενδοδερμικά, μέσω ακίδας. Η μέθοδος δίνει άμεσα αποτελέσματα, δηλαδή στο σημείο του τσιμπήματος δημιουργείται πομφός, εφόσον το παιδί είναι ευαισθητοποιημένο. Είναι ανώδυνη εξέταση, καλά ανεκτή από τα παιδιά. Δεν πρέπει όμως να έχουν λάβει αντιισταμινικά για 1 εβδομάδα πριν την εξέταση.
Πώς θεραπεύεται η αλλεργική ρινίτιδα;
Η πρώτη σύσταση που κάνουμε είναι να αποφύγει το παιδί την έκθεση στο υπεύθυνο αλλεργιογόνο, εφόσον είναι εφικτό. Έτσι, αν η αλλεργία αφορά τα κατοικίδια ζώα, αυτά απομακρύνονται. Όταν το αλλεργιογόνο είναι η οικιακή σκόνη, συστήνουμε συχνό καθαρισμό, αποφυγή χαλιών, μοκέτας και υφασμάτινων καλυμμάτων στρώματος.
Πιο δύσκολο είναι να αποφευχθεί η έκθεση στα αεριοαλλεργιογόνα. Παρόλα αυτά προτείνουμε κάποια μέτρα, που μπορεί να ανακουφίσουν τους μικρούς ασθενείς από τα αλλεργικά συμπτώματα:
• Να αποφεύγουν τις βόλτες τις ημέρες που φυσάει πολύ ή μετά από καταιγίδα.
• Να μένουν στο σπίτι, όταν κουρεύουν το γρασίδι.
• Να έχουν κλειστά παράθυρα στο σπίτι και στο αυτοκίνητο.
• Να μην κάνουν πικ-νικ στην εξοχή, κατά την εποχή της ανθοφορίας.
• Αν είναι ευαισθητοποιημένοι σε φυτά και δέντρα που υπάρχουν στο σπίτι τους, πρέπει να τα απομακρύνουν.
• Να κάνουν μπάνιο μόλις επιστρέφουν στο σπίτι και να ξεπλένουν συχνά τα μάτια τους με άφθονο νερό.
Όταν τα αλλεργικά συμπτώματα είναι σοβαρά, διαρκούν όλο το έτος, τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα είναι πολλά και είναι αδύνατο να αποφύγουμε την έκθεση σ’ αυτά, καταφεύγουμε στη φαρμακευτική αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας.
Όταν το παιδί παρουσιάζει σοβαρά αλλεργικά συμπτώματα για περισσότερο από 6 μήνες το χρόνο και δεν ανταποκρίνεται στη φαρμακευτική αγωγή, συστήνουμε ανοσοθεραπεία. Η ανοσοθεραπεία είναι μια ειδική θεραπεία, που έχει ως στόχο να τροποποιήσει την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, ώστε να “ανέχεται” την έκθεση στα αλλεργιογόνα και να μην αντιδρά με αλλεργικά συμπτώματα.
Στο Κέντρο μας, αφού ολοκληρώσουμε τα αλλεργικά τεστ και καταλήξουμε στα υπεύθυνα αλλεργιογόνα, εφαρμόζουμε την πιο σύγχρονη μέθοδο ανοσοθεραπείας με υπογλώσσιες σταγόνες. Η μέθοδος αυτή είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στα παιδιά, που εμφανίζουν αλλεργίες σε αεροαλλεργιογόνα και την οικιακή σκόνη. Στην αρχή, χορηγούμε μικρή δόση, που σταδιακά αυξάνεται μέχρι μιας συγκέντρωσης, που επιτυγχάνει την απευαισθητοποίηση του παιδιού. Γενικά, είναι μια καλά ανεκτή θεραπεία με ριζικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας. Επιπλέον, έχει διαπιστωθεί ότι εξαλείφει την πιθανότητα εμφάνισης άσθματος.