Το ροχαλητό είναι μια συχνή διαταραχή της αναπνοής, κατά τη διάρκεια του ύπνου. Το 55 % των υγιών ενηλίκων ροχαλίζει περιστασιακά και το 25% συστηματικά. Το ροχαλητό είναι συχνότερο στους άνδρες και τα υπέρβαρα άτομα και συνήθως επιδεινώνεται με την ηλικία. Αποτελεί ένδειξη απόφραξης του αναπνευστικού και γι’ αυτό χρήζει διερεύνησης από ωτορινολαρυγγολόγο.
Ο ήχος του ροχαλητού παράγεται, όταν υπάρχει απόφραξη στην ελεύθερη ροή του αέρα από τις ανώτερες αναπνευστικές οδούς, δηλαδή από τις ρινικές κοιλότητες και το στοματοφάρυγγα. Τα τοιχώματα των περιοχών αυτών συμπίπτουν, στο σημείο που συναντά η γλώσσα και ο φάρυγγας τη μαλακή υπέρωα και τη σταφυλή, οπότε ο διερχόμενος αέρας δημιουργεί δόνηση και ροχαλητό.
Στα παιδιά το ροχαλητό είναι ένδειξη υπερτροφίας των αμυγδαλών ή και των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια).
Τα άτομα που εμφανίζουν ροχαλητό, μπορεί να έχουν τα ακόλουθα συμπτώματα:
• Ασθενή μυικό τόνο της γλώσσας και του φάρυγγα. Είναι φυσιολογικό κατά τη διάρκεια του ύπνου, να χαλαρώνουν οι ιστοί. Όταν όμως η χαλάρωση είναι σημαντική, καθώς και όταν υπάρχει επίδραση αλκοόλ ή ηρεμιστικών φαρμάκων, η γλώσσα ολισθαίνει προς τα πίσω και τα τοιχώματα του φάρυγγα συμπλησιάζουν, παράγοντας το ροχαλητό.
• Υπερτροφία μαλακών μορίων, που στενεύουν τις αεροφόρες οδούς και δημιουργούν ροχαλητό. Στα παιδιά, η κύρια αιτία είναι οι ευμεγέθεις αμυγδαλές και τα κρεατάκια. Στους υπέρβαρους η υπερτροφία των μαλακών μορίων του τραχήλου. Σπανιότερα αίτια είναι η ύπαρξη κύστης ή όγκου.
• Μακρυά μαλακή υπερώα ή σταφυλή, που στενεύει το εύρος του ρινοφάρυγγα.
• Αποφραγμένη ρινική κοιλότητα. Έτσι μπορεί να παρατηρηθεί ροχαλητό στα πλαίσια αλλεργικής ρινίτιδας, κοινού κρυολογήματος, παραρινοκολπίτιδας. Επιπλέον, ανατομικές ανωμαλίες της μύτης μπορεί να είναι υπαίτιες ροχαλητού, όπως η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, οι υπερτροφικές ρινικές κόγχες.
Επιπτώσεις του ροχαλητού
Κοινωνικές
Το ίδιο το άτομο, που ροχαλίζει μπορεί να αισθανθεί αμήχανα γι’ αυτό, ενώ οι οικείοι του πάσχουν από αϋπνία και κόπωση.
Οργανικές
Το ροχαλητό διαταράσσει την ποιότητα του ύπνου και το άτομο πάσχει από κόπωση, υπνηλία και μειωμένη διάθεση κατά τη διάρκεια της ημέρας. Όταν συνδυάζεται και με απροφρακτική υπνική άπνοια δημιουργεί μακροχρόνιες, σοβαρές επιπλοκές στην υγεία.
Αποφρακτική Υπνική Άπνοια
Η αποφρακτική υπνική άπνοια είναι μια σοβαρή κατάσταση και χαρακτηρίζεται από πολλαπλά επεισόδια διακοπής της αναπνοής για περισσότερο από 10 δευτερόλεπτα τη φορά, που οφείλονται σε απόφραξη των ανώτερων αναπνευστικών οδών. Κατά τη διάρκεια της νύκτας, μπορεί να συμβούν από 30 έως 300 τέτοια επεισόδια.
Το αποτέλεσμα είναι το άτομο να αισθάνεται κουρασμένο το πρωί, γιατί διαταράσσεται η ποιότητα του ύπνου, ακόμα και αν η διάρκειά του είναι επαρκής. Έτσι, εμφανίζει υπνηλία και κόπωση, που επηρεάζουν την πνευματική του διαύγεια και την απόδοση στην εργασία του.
Επιπλέον, τα επεισόδια άπνοιας δημιουργούν υποξία, δηλαδή χαμηλή συγκέντρωση οξυγόνου στο αίμα, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το καρδιακό έργο. Μακροχρόνια, δημιουργείται υπερτροφία της δεξιάς καρδίας, αρτηριακή υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικά επεισόδια και διαβήτης.
Πώς διερευνάται η σοβαρότητα του ροχαλητού;
Τα άτομα που ροχαλίζουν συστηματικά, πρέπει να εξετασθούν και να διερευνηθεί αν πάσχουν από αποφρακτική υπνική άπνοια. Στο κέντρο μας, με τη σύγχρονη τεχνολογία που διαθέτουμε εξετάζουμε λεπτομερώς τη ρινική κοιλότητα, το φάρυγγα, την υπερώα και τη σταφυλή. Η εξέταση διευκρινίζει την αιτία του ροχαλητού, αν υποκρύπτεται δηλαδή αλλεργία, λοίμωξη, ρινική απόφραξη, υπερτροφικές αμυγδαλές ή κρεατάκια. Ακολουθεί μετέπειτα, μελέτη ύπνου, προκειμένου να καταγραφούν τυχόν επεισόδια αποφρακτικής υπνικής άπνοιας.
Συνοψίζοντας, όλοι όσοι ροχαλίζουν πρέπει να εξετασθούν από ωτορινολαρυγγολόγο, εφόσον:
– Εμφανίζουν υπνηλία και κόπωση την ημέρα
– Κάποιος οικείος τους διαπίστωσε επεισόδιο άπνοιας, κατά τη διάρκεια της νύκτας
– Έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση
– Καρδιακή νόσο
– Ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου
Θεραπεία ροχαλητού
Καταρχήν, απλά μέτρα που συστήνονται είναι τα εξής:
• Απώλεια βάρους
• Αποφυγή κατασταλτικών φαρμάκων πριν τον ύπνο, όπως είναι τα ηρεμιστικά και τα αντιισταμινικά.
• Αποφυγή αλκοόλ τέσσερις ώρες πριν τον ύπνο και βαρύ γεύματος τουλάχιστον τρεις ώρες πριν την κατάκλιση.
• Ύπνος σε πλάγια θέση και όχι ύπτια (ανάσκελα)
• Καθιέρωση ρουτίνας ύπνου
• Ανάκληση της κεφαλής του στρώματος κατά 10 εκατοστά
Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία του ροχαλητού και μπορεί να είναι φαρμακευτική ή χειρουργική. Οι λοιμώξεις και η αλλεργική ρινίτιδα αντιμετωπίζονται συντηρητικά με φαρμακευτική αγωγή. Αν το ροχαλητό όμως, οφείλεται σε κάποια ανατομική ανωμαλία, που δημιουργεί απόφραξη, όπως η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος ή οι υπερτροφικές ρινικές κόγχες, η αντιμετώπιση είναι η χειρουργική διόρθωση. Με τη βοήθεια σύγχρονων μηχανημάτων όπως laser, ραδιοσυχνότητες, υπερήχους διορθώνουμε την αιτία του προβλήματος ανώδυνα και γρήγορα Έτσι έχουμε άμεση επιστροφή στην δουλεία και τις δραστηριότητες χωρίς την ύπαρξη μετεγχειρητικού πόνου.
Στα παιδιά, το σύνηθες αίτιο, δηλαδή η υπερτροφία των αμυγδαλών ή/και των αδενοειδών εκβλαστήσεων αντιμετωπίζονται με αμυγδαλεκτομή και αδενοειδεκτομή. Και εδώ εφαρμόζουμε σύγχρονες τεχνικές με τη βοήθεια μηχανημάτων αιχμής ώστε το παιδί να επανέλθει άμεσα και ανώδυνα.
Ειδική επέμβαση, που γίνεται για την εξάλειψη του ροχαλητού είναι η σταφυλοϋπερωιοφαρυγγοπλαστική. Με την επέμβαση αυτή αφαιρείται ιστός από τη μαλακή υπερώα και έτσι διανοίγεται το εύρος της αναπνευστικής οδού. Με την ειδική τεχνική που εφαρμόζουμε ο εναπομένων ιστός, κατά την επούλωσή του από την επέμβαση, γίνεται πιο δύσκαμπτος και αντιδρά στη δίοδο του αέρα με μειωμένη δόνηση. Αν στα πλαίσια του χειρουργείου, κάνουμε και αμυγδαλεκτομή, η αναπνευστική οδός διευρύνεται περαιτέρω.